VOORKOMEN 2,0.10-4 % van de aardkost (tot 16 km diepte) bestaat uit europium; het is het 52e element in rangorde van voorkomen. De belangrijkste mineralen, die kleine hoeveelheden van dit element bevatten, zijn: allaniet-(Ce) | (Ce, Ca,Y)2(Al,Fe+2, Fe+3)3 (SiO4)3 OH | allaniet-(Y) | (Y,Ce,Ca)2(Al,Fe+3)3(SiO4)3 OH | bastnaesiet-(Ce) | (Ce,La)CO3F | bastnaesiet-(Y) | (Y,La)CO3F | monaziet-(Ce) | (Ce,La,Nd,Th)PO4 ca. 0,002 % | monaziet-(La) | (La,Ce,Nd)PO4 | monaziet-(Nd) | (Nd,La,Ce)PO4 |
In het heelal treft men het in grote hoeveelheden aan in bepaalde sterren. Deze sterren worden daarom Europiumsterren genoemd. Ook in het zonnespectrum is europium aangetoond.
WINGEBIEDEN De belangrijkste wingebieden liggen in Australië, China, Mongolië, India, Brazilië, de Verenigde Staten van Amerika, Maleisië, Rusland, Tanzania, Burundi, Zambia, Madagaskar, Noorwegen, Zweden en Canada.
NAAM De naam werd in 1901 door de ontdekker gegeven en is afgeleid van Europa.
ONTDEKKING Europium werd in 1886 door E.A. Demarçay ontdekt in het spectrum van ruw samarium(oxide). In het aanvankelijk als zuivere stof beschouwde samariumoxide, bleek nog een ander oxide aanwezig te zijn; in 1901 slaagde Demarçay erin dit oxide in redelijk zuivere toestand te isoleren.
BEREIDING VROEGER Zie 58 - Cerium.
BEREIDING NU Zie 58 – Cerium. Europium wordt bereid door de verbindingen van de zeldzame aarden in de mineralen te scheiden via vloeistofextractie en ionenwisseling en na zuivering om te zetten in het chloride. Het gesmolten chloride wordt in vacuüm gereduceerd met lanthaan.
TOEPASSINGEN EN TOELICHTING Neutronenvanger Europium heeft - evenals een aantal andere zeldzame aarden - een zeer grote invangcapaciteit voor thermische neutronen. Het wordt toegepast als neutronenvanger in kernreactoren (gelegeerd aan andere metalen). Ook EuB6 wordt hiervoor gebruikt, met name in snelle kweekreactoren.
Kleuren TV-buis Europiumoxide (Eu2O3) wordt toegevoegd aan yttriumvanadaat (YVO4), yttriumoxide of Y2O5S en dient zo als rood fosforescerende stof voor beeldbuizen van kleurentelevisies. Eu2+-verbindingen, toegevoegd aan Sr5Cl(PO4)3, BaMg2Al16O27 of Sr4Al14O25 leveren een blauw fosforescerende stof op. Eu2O3, toegevoegd aan SrGa2S4 is groen fosforescerend. Het geeft een intense, natuurlijke kleur. Ook in TL-buizen worden deze fosforen toegepast.
Kwiklamp Voor het verkrijgen van licht van een gewenste kleur kan op de wand van een kwiklamp een zeer dunne laag fluorescerende stof worden aangebracht, bijvoorbeeld ZnCdS2 met Eu3+-verbindingen.
Röntgenscherm Voor groene schermen van röntgenapparatuur wordt europiumoxide (Eu2O3), toegevoegd aan zinkcadmiumsulfide (ZnCdS2), gebruikt als fluorescerende stof. Terbium- en europium verbindingen, toegevoegd aan LaOBr leveren een geelachtig fluorescerende stof op.
Tandheelkunde Aan keramisch materiaal voor kronen en bruggen worden oxiden van europium, samarium en cerium toegevoegd om deze protheses een natuurgetrouwe fluorescentie te geven.
VERDERE TOEPASSINGEN Toepassingen als niet-ontleedbare stof (element) of als legering: koolbooglamp (73 % Y, 5 % Eu, 4 % Tb + andere zeldzame aarden).
Toepassingen als ontleedbare stof (verbinding): fototropisch effect - meekleurend glas | Eu(II)-verbindingen | halfgeleiders | Eu-halogeniden | keramisch stralingsschild | Eu2O3 | lasers | Eu-gedot. polymeren | regelingsmechanisme van kernreactoren | Eu2O3 | supergeleiding | EuBa2Cu3O7 |
|