|  | ||||||
5.10-7 % van de aardkost (tot 16 km diepte) bestaat uit neon; het is het 73e element in rangorde van voorkomen. In de dampkring bedraagt het percentage 1,8.10-3 .
NAAM
De naam is afgeleid van het Griekse woord neos, wat nieuw betekent.
ONTDEKKING
Neon werd in 1898 door Sir W. Ramsay en M.W. Travers ontdekt in 'ruwe argon' (zie ook 18 - Argon) met behulp van spectraalanalyse. Het geeft in het spectrum een typische, scharlakenrode kleur.
BEREIDING VROEGER/NU
Sir W. Ramsay en M.W. Travers isoleerden neon door gefractioneerde destillatie van vloeibare lucht.
Neon wordt nog steeds op dezelfde manier bereid; het is een bijproduct bij de winning van vloeibare zuurstof en stikstof.
TOEPASSINGEN EN TOELICHTING
Reclameverlichting
In gasontladingsbuizen voor reclameverlichting wordt vaak neon toegepast. Onafhankelijk van de vulling wordt meestal gesproken over neonbuizen. In deze buizen bevindt zich een gas (onder lage druk) tussen twee elektroden. Vrije elektronen worden sterk versneld en botsen tegen gasatomen, waardoor deze in een 'aangeslagen toestand' komen, d.w.z. dat een elektron verder van de kern komt. Als het elektron terugkeert in de oude toestand, wordt de opgenomen energie afgegeven in de vorm van licht.
Buizen gevuld met neon (druk ca. 6.103 Pa) geven een helder rode kleur. Gemengd met andere gassen kan de kleur op allerlei manieren worden aangepast. Zo geven buizen gevuld met neon en kwikdamp een warme korenbloemenblauwe kleur en een heldere groene kleur als geelachtig glas wordt gebruikt.
Mistlamp
In mistlampen worden lampen gebruikt met een hoog vermogen. Om het verdampen van de gloeidraad tegen te gaan en het koelen van de lamp te bevorderen wordt neon gebruikt.
De klassieke lamp wordt steeds meer vervangen door de halogeenlamp. Bij een aantal automerken wordt de halogeenlamp vervangen door de xenonlamp, die een helder wit licht uitstraalt.
TV-buis
In beeldbuizen voor televisietoestellen wordt neon als vulgas gebruikt ter bescherming van de gloeidraad.
Streepjescodelezer
Bij kassa’s met streepjescodelezers wordt gebruik gemaakt van helium-neonlaserbronnen. (Zie ook 2 - Helium). Het uitgezonden laserlicht wordt door de lichte en donkere delen in de streepjescode verschillend weerkaatst, waarna het door een lichtgevoelige sensor wordt opgevangen. Het teruggekaatste beeld wordt ‘gedecodeerd’ naar digitale informatie, die door de computer wordt verwerkt.
Spanningzoeker
In spanningzoekers wordt een klein gasontladingsbuisje met neon gebruikt. Dit buisje licht op als er voldoende spanningsverschil is.
Koelvloeistof
Het koelvermogen van neon is ongeveer 40 maal zo groot als dat van helium. Daardoor is het ondanks de hogere prijs toch een relatief goedkoop koelmiddel.
Laser
Lasers (zie ook 2 - Helium) worden tegenwoordig veel gebruikt. Enkele bekende toepassingen zijn het hechten van netvlies (en andere chirurgische toepassingen), het snijden van metalen en het boren van minuscuul kleine gaatjes. Ook in computers, communicatieapparatuur met glasvezelkabels en CD-spelers wordt gebruikt gemaakt van laserbronnen.
De op scholen veel gebruikte laserbronnen zijn gevuld met een mengsel van helium en neon. De tussen de elektroden versnelde elektronen brengen heliumatomen in aangeslagen toestand; deze zorgen er op hun beurt - via botsingen - voor dat neonatomen in een metastabiele aangeslagen toestand komen. Helium-neonlasers leveren oranjeachtig licht met een golflengte van 632,8 nm. Ook in het infrarode gebied (1152 en 3391 nm) is deze laser bruikbaar.
Deze laser wordt ingezet bij precisiemeting voor cartografische doeleinden. Ook bij de aanleg van de Kanaaltunnel werd er gebruik van gemaakt voor de positiebepalingen.
VERDERE TOEPASSINGEN
Toepassingen als niet-ontleedbare stof (element):
dragergas bij de gaschromatografie
gasvulling, bijvoorbeeld in flitslampen en stroboscopen, in analyseapparatuur voor elementaire deeltjes en in starters voor fluorescentiebuizen.