VOORKOMEN 5,2.10-5 % van de aardkost (tot 16 km diepte) bestaat uit thulium; het is het 62e element in rangorde van voorkomen. De belangrijkste mineralen, waarin kleine hoeveelheden van dit element voorkomen, zijn: gadoliniet-(Ce) | (Ce,La,Nd,Y)2Fe+2Be2Si2O10 ca. 0,25 % | gadoliniet-(Y) | Y,Fe+2Be2Si2O10 | monaziet-(Ce) | (Ce,La,Nd,Th)PO4 ca. 0,007 % | monaziet-(La) | (La,Ce,Nd)PO4 | monaziet-(Nd) | (Nd,La,Ce)PO4 |
WINGEBIEDEN De belangrijkste wingebieden liggen in Australië, China, India, Brazilië, de Verenigde Staten van Amerika, Maleisië, Rusland, Madagaskar, Noorwegen en Zweden.
NAAM De naam is afgeleid van het Griekse Thule, wat Noorderland betekent. Het was voor de Griekse zeevaarders het meest noordelijk gelegen, bekende land. Het is de oude benaming voor Scandinavië, waar voor het eerst het mineraal waarin dit element werd ontdekt, werd gevonden. Het symbool was oorspronkelijk Tu, maar werd later vastgesteld als Tm.
ONTDEKKING Thulium werd in 1879 door P.T. Cleve ontdekt in de aarden, die werden verkregen uit gadoliniet.
BEREIDING VROEGER Zie 58 - Cerium. Thulium werd bereid door reductie van het fluoride met calcium.
BEREIDING NU Zie 58 - Cerium. Thulium wordt bereid door reductie van het oxide met lanthaan of door reductie van het fluoride met calcium. Om zeer zuiver thulium te verkrijgen, wordt enige malen omgesmolten.
TOEPASSINGEN EN TOELICHTING Röntgenapparatuur Met neutronen ‘gebombardeerde’ 169Tm-verbindingen worden gebruikt als stralingsbron in draagbare röntgenapparatuur.
Pigment TV-scherm Zinksulfide, gedoteerd met thuliumoxide (Tm2O3) wordt gebruikt als blauw fosforescerende stof voor TV- en kathodebuizen.
Magnetron Keramische, magnetische materialen, met thuliumoxide (Tm2O3) worden toegepast in microgolfapparatuur, zoals magnetrons (microgolfovens).
VERDERE TOEPASSINGEN Toepassingen als ontleedbare stof (verbinding): activator voor fosforescerende stoffen voor infrarood licht | Tm2O3 | supergeleiding | TmBa2Cu3O7 | warmtebron, onder andere in nucleaire batterijen | 171Tm-verbindingen |
|